CLA yn galw ar Lywodraeth Cymru i godi'r cyfyngiadau ar briodasau

Mae'r methiant i ailagor lleoliadau priodasau yng Nghymru yn llawn - fel y mae Lloegr i wneud yr wythnos nesaf - yn galed i fusnesau yng Nghymru sy'n parhau i fod yn gyfyngedig i ddigwyddiadau llai na 30 ar gyfer y dyfodol rhagweladwy, meddai'r Gymdeithas Tir a Busnes Gwlad (CLA), sy'n cynrychioli 28,000 o ffermwyr, rheolwyr tir a busnesau gwledig ledled Cymru a Lloegr. Dywed Nigel Hollett, Cyfarwyddwr, CLA Cymru, “Mae Cymru ar y blaen i Loegr o ran ymladd y firws, ond y tu ôl ar ailagor yr economi. Mae'n arbennig o anodd i fusnesau sy'n cystadlu â chymheiriaid Lloegr. Mae angen i Lywodraeth Cymru a'i chymheiriaid yn San Steffan gydweithio'n agosach er mwyn sicrhau na chaiff busnes gwerthfawr eu colli yng Nghymru os na chaiff y cyfyngiadau eu lleddfu yn y ddwy wlad gyda'i gilydd.”

“Rydym yn croesawu estyniad tymor byr cymorth Cronfa Cadernid Brys Llywodraeth Cymru ar gyfer busnesau lletygarwch, ond efallai na fydd hyn yn ddigon — neu am ddigon hir — i achub llawer o fusnesau. Ond mae priodasau yn wahanol i'r fasnach ehangach i dwristiaid a lletygarwch - ac i'r rhai sy'n cynllunio priodas, mae 'na gost emosiynol drom. Mae'n amser i gael pecyn arbennig a threfniadau arbennig ar gyfer sector priodasau Cymru”

Er bod busnesau eraill yn y sector lletygarwch ac adloniant wedi gallu addasu ac ail-agor ym mis Mai, mae priodasau yn dal i fod yn gyfyngedig i 30 o bobl. Ar gyfer y rhan fwyaf o leoliadau, nid yw hyn yn ddigonol i fod yn hyfyw. Er bod lleoliadau Lloegr yn agor yn llawn eto yr wythnos nesaf, nid yw busnesau Cymru eto i ddysgu pryd y gallant agor yn llawn. Mae lleoliadau eisoes wedi cymryd dyled sylweddol i oroesi hyd yma, a byddant yn gwneud colledion pellach os bydd yn rhaid iddynt weithredu tymor hanfodol yr haf gyda niferoedd cyfyngedig.

Mewn tymor arferol, mae Cymru'n rhan o sector priodasau yn y DU sy'n cynhyrchu £1.2bn syfrdanol y mis. Fodd bynnag, fel dathliad sy'n dod â phobl at ei gilydd, mae priodasau wedi cael eu taro'n anghymesur yn ystod y pandemig.

“Mae'r cap 30 o westeion yn gwneud priodas yn rhy fach i fod yn ddigwyddiad hyfyw i ni. Fe wnaethon ni golli llawer o'n busnes yma y llynedd - a chyfran sylweddol o dymor priodas 2021 drosodd. Er ei fod yn destun busnes mawr i ni, i lawer o'n gwesteion byddai gohirio pellach yn arwain at siom fawr iddynt hwy a'u teuluoedd - gyda chymaint o emosiwn yn gysylltiedig â'r diwrnod mawr. Mae rhoi bywydau pobl ar afael yn llawer o gost fel yr ochr ariannol,” meddai Viv a Lynne Pearce, sy'n rhedeg busnes lleoliad priodas ar Gŵyr.

Roedd y golled ariannol yn 2020 yn unig yn £7bn dinistriol, yn ôl Tasglu Priodasau'r DU. Mae'r ffigur hwnnw'n parhau i ddringo, gyda thua 320,000 o briodasau wedi'u gohirio neu eu canslo ers mis Mawrth 2020. Mae hyn yn rhwystr enfawr i ddiwydiant a gynhyrchodd £14.7bn i economi'r DU yn 2019 ac sy'n cyflogi mwy na 400,000 o bobl.

Profodd mesurau cynnar Llywodraeth Cymru, megis rhewi ardrethi busnes, yn achubiaeth hanfodol i lawer o fusnesau. Ond, wrth i'r cyfyngiadau barhau, mae'r gefnogaeth wedi bod yn annigonol. Efallai y bydd nifer y gwesteion yn cael eu capio, ond mae'r costau gweithredol yn aros yr un fath.

Felly mae CLA Cymru yn galw am:

• Llywodraeth Cymru i godi cyfyngiadau ar nifer y gwesteion, a mabwysiadu dull gweithredu sy'n seiliedig ar y camau y gall lleoliadau eu cymryd i gadw priodasau'n ddiogel, gan adeiladu ar gynnydd gydag asesiadau risg, brechiadau a phrofion cywir;
• Rhyddhad Ardrethi Busnes i'w ymestyn hyd ddiwedd blwyddyn ariannol 2021/22 ar gyfer busnesau sy'n cael eu hatal rhag gweithredu ar gapasiti llawn gan reolaethau Covid;
• Mae angen i fanciau gefnogi busnesau priodas yn well yn y ffordd y maent yn dyfarnu benthyciadau a gefnogir gan y llywodraeth.

Lleddfu cyfyngiadau

Nid yw priodasau'n cael eu trefnu dros nos, a byddai'r gefnogaeth hon yn rhoi hyder i fusnesau a chynllunwyr fel ei gilydd.

Mae'r CLA wedi bod yn cefnogi datblygu canllawiau diogel Covid ar gyfer lleoliadau priodas ac mae'n rhan o Dasglu Priodasau'r DU, sydd wedi bod yn ymgyrchu i briodasau gael eu trin fel sectorau eraill, fel lletygarwch.

Mae Nigel Hollett o CLA Cymru yn dweud:

“Mae Cymru'n arwain gwledydd eraill y DU yn ei rhaglen frechu ac yn y nifer isel o achosion Covid 19. Dylai hyn gael ei adlewyrchu yn ein cynllun ar gyfer lleddfu cyfyngiadau i fusnesau yma.

“Mae angen i gamau nesaf Llywodraeth Cymru fod yn seiliedig ar asesiad risg a phrotocolau lleoliadau unigol. Nid yw'n iawn y dylid trin priodasau yn wahanol i ddigwyddiadau chwaraeon, sinemâu, neu leoliadau lletygarwch. Pe bai'r cyfyngiadau yn parhau, rhaid gweithredu rhai mesurau tymor byr ar unwaith. Mae'r rhain yn cynnwys blaenoriaethu busnesau priodas ar gyfer grantiau awdurdodau lleol a rhewi ardrethi busnes tan fis Mawrth 2022.”