Ymchwil CLA yn datgelu argyfwng parhaus mewn gosod preswyl gwledig
Mae ein hymchwil wedi datgelu sut mae polisïau llywodraeth sydd wedi ymrwymo i gynyddu argaeledd cartrefi fforddiadwy, yn rhyddhau ardaloedd gwledig o gartrefi y gellir eu rhentu ar frys.
Mae ystadegau cadarn yn hanfodol i sicrhau buddugoliaethau lobïo'r CLA, felly pan lansiodd Llywodraeth Cymru Papur Gwyn ar ddigonolrwydd tai, a oedd yn cynnwys cynigion ar gyfer rheolaethau rhent, fe wnaethom ailagor ein Arolwg Tai Cymru i gasglu gwybodaeth am sut mae'r Sector Rhentu Preifat (PRS) yn newid. Bydd yr wybodaeth a ddarperir gan aelodau yn chwarae rhan ganolog wrth lunio ein dadleuon a dylanwadu ar benderfyniadau Llywodraeth Cymru.
Defnyddiwyd y canlyniadau i gefnogi ein gwrthwynebiad i reolaethau rhent, a phwysleisio i Lywodraeth Cymru yr angen i ddeall effeithiau Deddf Rhentu Cartrefi (Cymru) cyn gwneud newidiadau pellach i'r PRS.
Canfyddiadau arolwg
Dangosodd yr arolwg fod 40% o'r eiddo wedi'u gosod allan am rent fforddiadwy (sy'n cael ei ddiffinio fel islaw 80% o rent y farchnad), gyda 18% o ymatebwyr yr arolwg yn gosod eiddo am lai na 39% o rent y farchnad. Mae'r aelodau hyn yn gweithredu fel landlordiaid elusennol, yn darparu llety cost isel ac yn cefnogi cymunedau gwledig.
Fodd bynnag, ers mis Ebrill 2017, mae 164 o eiddo wedi symud o rent fforddiadwy i rent marchnad. Tynnodd ymatebwyr sylw at y gost i uwchraddio'r eiddo i Safonau Effeithlonrwydd Ynni Isafswm (MEES) fel cymhelliant ar gyfer symud i rent y farchnad.
Er i 60 o eiddo gael eu hychwanegu at y sector yn ystod y pum mlynedd diwethaf, cafodd o leiaf 134 eu tynnu o'r sector, naill ai drwy gael eu gwerthu neu fod yr eiddo yn cael ei ddefnyddio at ddiben arall, megis ar gyfer llety i dwristiaid. Mae gan y golled net hon oblygiadau pryderus ar gyfer dyfodol y PRS. Heb gyflenwad da o eiddo PRS, efallai y bydd busnesau mewn ardaloedd gwledig yn cael trafferth llenwi bylchau llafur.
Tynnodd ymatebwyr sylw at yr ansicrwydd a'r baich gweinyddol a achoswyd gan Deddf Rhentu Cartrefi (Cymru) 2016 fel y prif gymhelliant dros adael y sector, yn ogystal â'r Safonau Effeithlonrwydd Ynni Isafswm arfaethedig 'C'.
Mae'r eiddo sy'n cael eu gwerthu yr un mor debygol o gael eu defnyddio ag ail gartrefi neu ledi gwyliau ag y maent i'w defnyddio fel cartrefi fforddiadwy.
Dangosodd yr arolwg hefyd fod oedi a chostau cynllunio wedi bod yn atalydd i bobl oedd am adeiladu eiddo newydd i'w ychwanegu at y PRS.
Os bydd tueddiadau'r gorffennol yn parhau, nid yw dyfodol y PRS yng Nghymru yn edrych yn ddisglair. Mae ymatebwyr yn bwriadu gwerthu o leiaf 304 o eiddo dros y degawd nesaf, sy'n cynrychioli 21% o'r eiddo yn yr arolwg. Gallai'r ffigur fod mor uchel â 61% o eiddo.
Camau nesaf
Diolch i'n holl aelodau a gwblhaodd yr arolwg hwn. Bydd y data rydym wedi'i gasglu yn brofi'n hanfodol i'n hymdrechion lobïo. Yn ogystal â'i ddefnyddio yn ein hymateb ymgynghoriad diweddar, byddwn yn ei rannu gyda'r Gweinidogion perthnasol yn y Senedd ac yn gofyn am ymateb gan lywodraeth Cymru ynghylch sut maent yn bwriadu diogelu'r sector rhentu preifat gwledig yn y dyfodol.
