Ffermwyr Cymru: “Codiadau prisiau CNC am reoleiddio yn annerbyniol yn yr hinsawdd bresennol”
Rydym yn galw ar CNC i feddwl eto am effaith eu cynnydd arfaethedig mewn costau na ellir eu hosgoi i ffermwyr - gan siarad mewn un llais gyda'r undebau ffermio yng Nghymru.
Mae cynigion gan reoleiddiwr amgylcheddol Cymru yn annerbyniol yn erbyn cefndir yr argyfwng cost byw medd arweinwyr cymuned ffermio Cymru, y CLA, NFU Cymru ac UAC. Mae asiantaeth Cyfoeth Naturiol Cymru (CNC) Llywodraeth Cymru yn bwriadu cynyddu'n ddramatig cost trwyddedau i gynnal gweithrediadau angenrheidiol ac na ellir eu hosgoi ar ffermydd Cymru. Er enghraifft, mae costau lledaenu tir dipio defaid i neidio hyd at 20 gwaith y gost bresennol ar gyfer cais newydd.
Mae'r tri sefydliad yn galw ar CNC i ailedrych ar y cynigion yng nghyd-destun ansicrwydd digynsail ym maes amaethyddiaeth Cymru.
Mae ymgynghoriad 12 wythnos CNC yn ceisio barn am ei gynigion codi tâl newydd am drwyddedau o dan gyfrifoldebau CNC am reoleiddio diwydiant, rheoli gwastraff, ansawdd dŵr ac adnoddau a chydymffurfiaeth cronfeydd dŵr.
Mae'r ffioedd yn talu cost trwyddedau i gael gwared ar dafad sy'n atal clefydau, tynnu dŵr, trin sgil-gynhyrchion na ellir eu hosgoi, a chydymffurfio. Ychydig o opsiynau sydd gan ffermwyr ynghylch rheoli'r rhain, nid oes llawer o hyblygrwydd yn ymagwedd yr asiantaeth reoleiddio a dim proses ar gyfer apelio.
Bydd y tri chorff sy'n cynrychioli ffermwyr a busnesau gwledig Cymru yn craffu ar asesiadau effaith CNC ac yn dadlau lle mae newidiadau dramatig i gael eu cyflwyno, bod angen eu graddio a chyflwyno mwy o hyblygrwydd ar gyfer newydd-ddyfodiaid. Mae angen cymorth i fusnesau sy'n cael trafferth gyda chwyddiant mewnbwn-cost.
Mae taliadau CNC yn gostau gorfodol y mae'n rhaid eu talu gan ffermwyr i barhau i gynhyrchu ein bwyd. Un ffordd neu'i gilydd rhaid i'r gost gael ei amsugno yn y gadwyn gyflenwi sy'n effeithio ar gystadleurwydd ac yn agor y drws i fewnforion cost isel.
Mae'r gymuned ffermio yn deall bod angen i gostau adlewyrchu chwyddiant. Fodd bynnag, mae'n hynod anghyfrifol i asiantaeth o Lywodraeth Cymru roi busnesau mewn perygl heb ystyried arbedion costau ac effeithlonrwydd yn briodol yn eu prosesau er mwyn lleihau costau.
Mae'r CLA, NFU Cymru ac UAC yn glir bod ffermwyr eisoes wedi cael eu taro gan gostau uchel tanwydd, gwrtaith a bwyd anifeiliaid. Wrth i'r argyfwng cost byw barhau mae angen i CNC ailystyried y cynigion a gyflwynwyd ar frys sydd ond yn ychwanegu costau pellach at gynhyrchu bwyd yng Nghymru.