“Gadewch i ni fodloni'r uchelgais Newid Hinsawdd mewn economi wledig ffyniannus,”

Wrth ymateb i adroddiad y Pwyllgor ar Newid Hinsawdd (CCC) yr wythnos hon ar y Chweched Gyllideb Garbon, dywedodd Cyfarwyddwr CLA Cymru, Nigel Hollett:

“Mae ffermwyr a thirfeddianwyr eisiau cyflawni hyd yn oed mwy o ran mynd i'r afael â newid yn yr hinsawdd — mae angen i ni ddeall sut y bydd y Cynllun Rheoli Tir Cynaliadwy newydd yn creu datrysiad systematig tymor hir a gwella'n barhaus.

“Mae uchelgais yr adroddiad i dorri allyriadau nwyon tŷ gwydr 63% ar draws economi'r DU dros y 15 mlynedd nesaf yn hynod uchelgeisiol. Yma yng Nghymru mae angen i ni ddeall sut y gall pob sector chwarae ei ran i gyrraedd amcan sero-net Llywodraeth Cymru.

“Er mwyn cyrraedd ei nod mae'r CCC wedi cynyddu lefel yr uchelgais sy'n ofynnol gan y sectorau amaethyddiaeth a defnydd tir, gan alw am ostyngiadau allyriadau mewn ffermio ochr yn ochr â thargedau mawr ar gyfer plannu coed ac adfer mawndiroedd - mae cryfhau'r defnydd tir yn rhan fawr o'r 'ateb' i gyflawni sero net.

“Er mwyn i hyn fod yn ymarferol, mae angen rhoi polisïau'r Llywodraeth i gefnogi camau brys gan dirfeddianwyr Cymru ar waith. Mae adroddiad CCC yn cyfeirio at yr angen am fuddsoddiad preifat. Bydd hyn yn dod os bydd buddsoddwyr - gan gynnwys y diwydiant gwasanaethau ariannol sy'n eu cefnogi - yn cael y sicrwydd o enillion ar fuddsoddiad.

“Mae cynllun Rheoli Tir Cynaliadwy newydd Cymru — sydd i'w amlinellu mewn Papur Gwyn Llywodraeth Cymru ar Amaethyddiaeth y mis hwn yn cael ei ystyried yn brif gyfrwng i sicrhau canlyniadau cynaliadwy: cynhyrchiant a hyfywedd, ac yn feirniadol hefyd i gyflwyno fformwlâu a fydd yn sicrhau gostyngiad mewn allyriadau carbon o amaethyddiaeth a hefyd yn cydnabod sut y gall tir a reolir yn briodol ddilynu allyriadau eraill. Bydd y cynllun hefyd yn anelu at gynyddu bioamrywiaeth a chyrraedd targedau amgylcheddol eraill.

“Fodd bynnag, bydd y cynllun newydd yn cymryd peth amser i'w gyflwyno. Cyn gynted â phosibl mae angen y fframwaith polisi cywir arnom hefyd i ganiatáu i fuddsoddiad preifat ddod ar y ffrwd, megis ar gyfer gwrthbwyso carbon.

“Mae llawer o fusnesau gwledig eisoes yn cymryd camau i symud tuag at arferion ffermio carbon isel o wella dilyniadu a storio carbon, ac maent yn awyddus i annog mabwysiadu technolegau newydd ac arloesi yn gyflym. Fodd bynnag, rhaid ystyried anghenion ehangach ffermio a natur mewn cynlluniau i frwydro yn erbyn newid yn yr hinsawdd.”

Mae gan dai gwledig ei ran i'w chwarae

“Mae'r CLA hefyd yn gefnogol i ddatgarboneiddio'r stoc adeiladau, er na ellir cyflawni targed uchelgeisiol y CCC ond os yw methodolegau perfformiad ynni yn asesu capasiti thermol adeiladau hŷn yn gywir, a'r metrigau a ddefnyddir yn symud o ganolbwyntio ar gost tanwydd i garbon-gost. Rhaid sicrhau bod cymorth wedi'i dargedu ar gael ar gyfer cartrefi gwledig oddi ar y grid nwy er mwyn galluogi pontio effeithiol i wresogi carbon isel. At hynny, mae angen uwchraddio gridiau trydan gwledig er mwyn ymdopi â mwy o wresogi trydan.”