Cymru Wledig yn cael ei siomi gan Bapur Gwyn Lefelu i Fyny San Steffan
Wrth ymateb i gyhoeddi Papur Gwyn Lefelu i Fyny Llywodraeth y DU, dywedodd Llywydd Cymdeithas Tir a Busnes y Wlad, Mark Tufnell:
“Cafodd y Papur Gwyn hwn ei bilio fel rhaglen ar gyfer twf economaidd mewn ardaloedd yng Nghymru a Lloegr sydd angen buddsoddiad pellach - ond nid yw'n ddim o'r math. Mae cymunedau gwledig yn daer angen cynllun uchelgeisiol a chadarn i greu swyddi, rhannu ffyniant a chryfhau cymunedau, ond yn yr achos hwn, mae Llywodraeth San Steffan wedi methu â'i gyflawni.
Mae llawer o gyllid Cymru wedi'i ddatganoli, ond yn yr achos hwn, daw buddsoddiad yn uniongyrchol o San Steffan. Nid yw Llywodraeth Cymru yn chwarae rhan wrth ddosbarthu'r Gronfa Levelu, ac mae hi ei hun wedi bod yn feirniadol o'r broses.
“Mae pleidleiswyr gwledig yn rhoi eu ffydd yn y llywodraeth hon, ond mae'r Papur Gwyn hwn yn awgrymu nad yw Llywodraeth y DU yn eu deall nhw, eu hanghenion na'u dyheadau.”
Mae'r economi wledig yn 18% yn llai cynhyrchiol na'r cyfartaledd cenedlaethol. Gallai lleihau'r bwlch hwn ychwanegu at £43bn i economi'r DU. Yn y cyfamser, mae adroddiad y Llywodraeth ei hun yn dangos bod enillion yn is i'r rhai sy'n byw ac yn gweithio yng nghefn gwlad, bod tai yn ddrutach ac mae llai o fuddsoddiad mewn seilwaith hanfodol nag mewn cymunedau trefol.
Ychwanegodd Mr Tufnell:
“Mae pobl eisiau swydd dda a chartref fforddiadwy sydd â chysylltiad da, ond gall y rhain fod yn anodd eu cael mewn ardaloedd gwledig.
“Yn rhy aml mae llywodraeth yn trin cefn gwlad fel amgueddfa, gan gyfeiliorni ar ochr dim datblygiad a buddsoddiad isel. Ond mae arnom angen polisïau mawr sydd wedi'u cynllunio i ddatgloi potensial aruthrol cefn gwlad.”
Mae'r polisïau a ffafrir gan Gymdeithas Tir a Busnes y Wlad yn cynnwys:
- Creu cyfundrefn gynllunio sy'n caniatáu datblygu gwledig cyfrifol ac adeiladau segur gael eu troi'n fannau gwaith a byw modern
- Caniatáu i ddatblygiadau tai synhwyrol, ar raddfa fach anadlu bywyd newydd i gymunedau gwledig.
- Symleiddio'r system dreth i annog arallgyfeirio busnes
- Gwneud y gyfradd TAW bresennol o 12.5% ar gyfer busnesau twristiaeth yn barhaol i ddod â'r DU yn unol â chyrchfannau gwyliau Ewropeaidd
- Cyflymu'r gwaith o ddarparu band eang gigabit a 4g ar gyfer pob cymuned wledig
Daeth Mr Tufnell i'r casgliad:
“Mae'r diffyg ffocws gwledig gan y llywodraeth i raddau helaeth i lawr i'r ffaith nad oes gan adran Defra y DU ar ei ben ei hun y trosolau polisi angenrheidiol i wneud gwahaniaeth ystyrlon. Mae angen i'r agenda Lefelu i FYNY gynnwys ymdrech draws-lywodraethol ac adrannol i gyflawni polisïau a fydd yn creu twf economaidd mewn ardaloedd gwledig.
“Nid yw'n rhy hwyr. Rydym yn galw ar y Llywodraeth i wrando yn ofalus ar uchelgeisiau busnesau gwledig a'r cymunedau y maent yn eu cefnogi. Rydym yn barod ac yn raring i fynd, ac yn awyddus i weithio gyda Gweinidogion i greu ffyniant ar draws cefn gwlad.”
Gellir darllen polisïau pellach o 'lefelu' a eiriolwyd gan Gymdeithas Tir a Busnes y Wlad yma.