Beth mae buddugoliaeth Lafur yn San Steffan yn ei olygu i Gymru wledig
Ar ôl etholiad nodedig yn San Steffan, ffiniau newydd a dim aelod seneddol Ceidwadol ar ôl yng Nghymru, rydym yn archwilio beth mae hyn yn ei olygu i'n haelodau Cymreig gwledig.
Yr wythnos hon gwelwyd etholiad tirlithriad yn San Steffan a olygodd fod Llafur yn sicrhau 27 allan o 32 sedd yn ffiniau'r AS sydd newydd eu ffurfio yng Nghymru, gyda 4 i Blaid Cymru, 1 i'r Democratiaid Rhyddfrydol ac yn nodedig dim i'r Blaid Geidwadol, hyd yn oed mewn cadarnleoedd gwledig hanesyddol. Golygai hefyd fod swth fawr o'r Aelodau Seneddol sydd newydd eu hethol hyn yn gwasanaethu am y tro cyntaf.
Mae'n amlwg bod cymunedau gwledig Cymru wedi rhoi neges gref o gefnogaeth i'r gwahanol maniffesto yn ystod yr etholiad a gyda phresenoldeb Llafur cryf yn llywodraeth y DU a llywodraeth Cymru, mae cyfleoedd unigryw i hyrwyddo'r blaenoriaethau a amlinellir yn ein Cynllun Twf Gwledig. Wrth i Lafur gymryd y llyw yn San Steffan, rydym yn edrych ar yr anghenion allweddol a'r ffocws ar gyfer yr economi wledig yng Nghymru.
Blaenoriaethau Gwledig
Mae adroddiad CLA Cymru “Cynhyrchu Twf yn yr Economi Wledig” ym mis Mawrth 2024, yn tanlinellu'r bwlch cynhyrchiant sylweddol rhwng ardaloedd gwledig a threfol yng Nghymru. Mae cynhyrchiant yng Nghymru 16% yn is na chyfartaledd y DU, gyda gweithwyr gwledig hyd at 35% yn llai cynhyrchiol na'u cymheiriaid trefol, gan gynhyrchu allbwn o £18,000 y pen yn erbyn £28,000 mewn ardaloedd trefol
Gallai pontio'r bwlch cynhyrchiant hwn gyfrannu'n sylweddol at dwf economaidd y DU, gan ychwanegu £43bn at y GVA cenedlaethol. Gyda chymorth a buddsoddiad wedi'i dargedu, gall busnesau gwledig yng Nghymru arwain twf, creu swyddi o safon, a gwella ffyniant ar draws ein cymunedau.
Rydym yn llongyfarch Llafur ar eu buddugoliaeth etholiadol ac yn annog llywodraeth newydd San Steffan i flaenoriaethu anghenion unigryw Cymru wledig. Mae llwyddiant ein ffermwyr a'n busnesau gwledig yn hanfodol i fynd i'r afael â llawer o heriau cenedlaethol, a rhaid i'w lleisiau fod yn rhan annatod o ddatblygu polisïau. Mae ymdrech gydlynol rhwng San Steffan a Llywodraeth Cymru yn hanfodol er mwyn datgloi potensial llawn ein heconomi wledig. Mae CLA Cymru wedi ymrwymo i weithio'n gadarn gyda'r ddwy lywodraeth i adeiladu economi wledig wydn a deinamig sydd o fudd i Gymru gyfan.
San Steffan a'r Senedd
Mae Cymru'n unigryw yn yr ystyr bod ganddi dirwedd o 32 o Aelodau Seneddol (sy'n cynrychioli Cymru yn San Steffan), wedi'u gorchuddio â 60 o MS sy'n cynrychioli'r Llywodraeth ddatganoledig yn y Senedd, dan arweiniad Vaughan Gething. Nid yw eu hethol yn ddyledus tan 2026, felly am y ddwy flynedd nesaf bydd gennym Lywodraeth Lafur Cymru ochr yn ochr ag un yn San Steffan.
Ysgrifennydd Gwladol Cymru (sy'n gyfrifol am Gymru yn San Steffan) yw Jo Stevens o Gaerdydd, y bydd y tîm o CLA Cymru yn cyfarfod ddiwedd y mis hwn.
Mae cydweithio rhwng San Steffan a Llywodraeth Cymru yn hanfodol er mwyn mynd i'r afael â'r heriau a'r cyfleoedd unigryw yng nghefn gwlad Cymru. Bydd dull cydlynol yn sicrhau bod polisïau'n cael eu teilwra'n effeithiol i anghenion ein cymunedau.
Mae ein blaenoriaethau allweddol a nodwyd ar gyfer Cymru wledig y byddwn yn eu trafod yn cynnwys:
- Ffermio Cynaliadwy a Chyfalaf Naturiol: Rhoi eglurder a chefnogaeth ar gyfer arferion ffermio cynaliadwy a stiwardiaeth amgylcheddol ochr yn ochr â chyllid.
- Tai a Chynllunio: Diwygio'r system gynllunio i gyflymu datblygu, PDRs a chefnogi twf cynaliadwy.
- Twristiaeth a Thwf Busnesau Gwledig: Cynnig cymhellion cyllidol a chymorth i hybu twristiaeth wledig ac arloesi busnes.
- Ynni Adnewyddadwy a'r Grid: Hyrwyddo buddsoddiad mewn prosiectau ynni adnewyddadwy a gwella seilwaith grid.
- Diogelwch Bwyd a Tharddiad: Sicrhau mesurau diogelwch bwyd cadarn a hyrwyddo tarddiad cynnyrch Cymreig.
- Seilwaith a Chysylltedd: Buddsoddi mewn cysylltiadau band eang a thrafnidiaeth i wella mynediad ac integreiddio ardaloedd gwledig.
Edrychwn ymlaen at barhau â'n gwaith gyda Gweinidogion y Senedd a'r Aelodau Seneddol newydd yn San Steffan, gan eirioli dros y rhain a'r holl faterion sy'n wynebu ein haelodau ar draws tirweddau gwledig Cymru.
Am ragor o wybodaeth ac i gymryd rhan, cysylltwch â CLA Cymru ar wales@cla.org.uk.
