“Gair budr twristiaeth” yng Nghymru: ein sylwadau yn dilyn sioeau teithiol sector twristiaeth Croeso Cymru Llywodraeth Cymru

Mae Croeso Cymru — corff twristiaeth Llywodraeth Cymru — wedi cynnal cyfres o ddigwyddiadau sioe deithiol i roi'r wybodaeth ddiweddaraf am dwristiaeth yng Nghymru. Roedd y sioeau teithiol yn cynnwys siaradwyr o fusnesau lleol, yn ogystal â chyflwyniadau gan Lywodraeth Cymru ar amrywiaeth o bynciau. Efallai yn bwysicaf oll i aelodaeth y CLA, roedd y sioeau teithiol yn cynnwys diweddariad ar rai o'r materion polisi mwyaf ar gyfer busnesau twristiaeth.

Roedd yr hwyliau yn yr ystafell yn negyddol, gydag un siaradwr yn disgrifio dull Llywodraeth Cymru fel “gwneud twristiaeth yn air budr”.

Adolygiad 182 a thu hwnt

Mae'r CLA wedi gweithio gyda grŵp o gyrff y diwydiant twristiaeth, gan gynnwys Cynghrair Twristiaeth Cymru, UK Hospitality Cymru a Chymdeithas Broffesiynol Hunanarlwywyr (PASC), ar ymgyrch yn gofyn i Lywodraeth Cymru adolygu'r polisi '182 diwrnodd' fel y'i gelwir.

Mae'r polisi yn ei gwneud yn ofynnol i bob darparwr llety gael eu heiddo ar gael am 252 diwrnod y flwyddyn, a chael eu meddiannu am 182 diwrnod, er mwyn bod yn gymwys ar gyfer Ardrethi Busnes. Rhaid i eiddo nad ydynt yn gymwys ar gyfer ardrethi busnes dalu'r gyfradd premiwm ail gartrefi o dreth gyngor. Mae'r polisi yn rhoi'r pŵer i Awdurdodau Lleol gynyddu'r dreth gyngor hyd at 300% ar gyfer ail gartrefi. Yr unig eithriad sy'n bodoli yw ar gyfer eiddo lle mae'r caniatâd cynllunio yn eu cyfyngu i gael eu defnyddio'n gyfan gwbl fel gosod gwyliau.

Yn ôl canlyniadau'r arolwg Adolygiad 182 a gefnogwyd gennym, dim ond 50.7% o'r darparwyr llety oedd wedi cyflawni'r 182 diwrnod ym mlwyddyn ariannol 2022. Roedd 70% o'r ymatebwyr wedi gorfod cynnig gostyngiad i gyrraedd y lefel archebu a gyrhaeddasant.

Er gwaethaf hyn, gwnaeth Llywodraeth Cymru yn glir yn y sioe deithiol na fydd adolygiad oherwydd bod y polisi wedi bod yn ei le ers saith mis yn unig.

Byddwn yn parhau i weithio gyda PASC ac ymgyrch Adolygiad 182 i lobïo Llywodraeth Cymru i adolygu'r polisi, a chynyddu nifer yr eithriadau.

Cyflwyno Ardoll i Ymwelwyr

Mae'r CLA wedi bod yn glir o'r dechrau y byddai Ardoll Ymwelwyr (neu “dreth dwristiaeth” fel y'i gelwir weithiau) yn hynod niweidiol i economi'r ymwelwyr. Bydd treth o'r fath yn atal ymwelwyr ac yn creu mwy o fiwrocratiaeth i ddarparwyr llety. Credwn hefyd y bydd yn taro ardaloedd gwledig galetaf, oherwydd y gyfran uchel o fusnesau bach sy'n llai abl i amsugno'r gost o weinyddu'r ardoll.

Defnyddiodd Llywodraeth Cymru y sioe deithiol fel cyfle i roi'r wybodaeth ddiweddaraf am gyflwyno'r ardoll i ymwelwyr. Fe wnaethant gadarnhau mai'r dyddiad cynharaf y gellid cyflwyno'r Ardoll Ymwelwyr yw 2027.

Bydd y Bil Ardoll i Ymwelwyr yn cael ei gyflwyno i'r Senedd yn Hydref 2024, sy'n golygu mai Haf 2025 yw'r cyfle cyntaf i Awdurdodau Lleol ymgynghori ar gyflwyno'r ardoll, gan dybio bod y Bil yn mynd drwy'r Senedd yn gyflym. Bydd yn rhaid i unrhyw awdurdod lleol sy'n ymgynghori ar ardoll roi hysbysiad cyhoeddus o'r penderfyniad yn 2026, er mwyn ei gyflwyno erbyn 2027.

Mae'r CLA yn gweithio gyda Llywodraeth Cymru ar brawf gwledig o'r ardoll, i fynd i'r afael â'n pryderon y byddai Ardoll Ymwelwyr yn anghymesur o niweidiol i ardaloedd gwledig.

Camau nesaf

Rydym yn gwybod pa mor bwysig yw'r economi ymwelwyr i gymunedau gwledig a busnesau amrywiol, a byddwn yn parhau i lobïo ar y 182 diwrnod, yr Ardoll Ymwelwyr ac ar ffyrdd eraill y gall Llywodraeth Cymru gefnogi'r diwydiant twristiaeth, yn hytrach na'i rwystro.