Ydych chi'n sownd mewn ôl-groniad ardrethi busnes?

Mae nifer cynyddol o aelodau yn cysylltu â ni ynghylch eu bili/asesiad ardrethi busnes. Er ein bod yn gwneud ein gorau i ateb yn unol â chanllawiau Asiantaeth y Swyddfa Brisio (VOA), yn aml ein hawgrym yw naill ai ofyn i'r VOA wirio/herio eu hasesiad neu apelio arno lle maent eisoes wedi gwneud hynny.

Yn aml rydym yn canfod bod aelodau eisoes wedi dechrau proses gwirio/herio, ond wedyn wedi cael eu gadael mewn limbo heb unrhyw gyfathrebu pellach gan y VOA ynghylch beth i'w wneud yn y cyfamser.

Yn ddieithriad, rydym wedyn yn gweld aelodau'n gorfod talu'r galw am ardrethi y maent yn amau (neu'n gwybod!) i fod yn anghywir er mwyn peidio â chael ymlid a thaliadau pellach gan eu hawdurdod lleol, tra'n gobeithio y caiff eu hachos ei adolygu ar ryw adeg ac ad-daliad o unrhyw ordaliad a wneir.

Yn amlwg, nid yw hyn yn ddelfrydol, yn enwedig i fusnesau nad oes ganddynt symiau mawr o arian parod yn y coffrau i dalu bil ardrethi amheus sy'n uwch nag yr oeddent wedi rhagweld neu wedi cyllidebu ar ei gyfer.

Newidiodd y broses apelio ardrethi busnes yn 2017 yn Lloegr ac fe'i gelwir bellach yn “Check, Challenge, Appeal” (CCA). Mae'r VOA yn ymdrin â gwiriadau a heriau, tra bod Tribiwnlys Prisio annibynnol Lloegr (VTE) yn trin apeliadau.

Mae'n rhaid i berchnogion, meddianwyr ac asiantau awdurdodedig gofrestru yn gyntaf i ddefnyddio'r gwasanaeth ar-lein a gweld neu ofyn am fanylion eu prisiad.

Mae'r cam gwirio yn nodi'n union sut mae prisiad wedi'i gyfrifo. Mae'n rhoi'r ffeithiau sy'n berthnasol i'w hasesiad i'r busnes/perchennog eiddo ac yn caniatáu iddynt ddiweddaru'r ffeithiau hynny os ydynt wedi newid neu'n anghywir. Mae hyn er mwyn sicrhau bod pawb yn deall ac yn cytuno ar sail ffeithiol unrhyw brisiad, ac felly gellir diwygio'r prisiad hwnnw ar y cam cychwynnol hwn os oes angen.

Mae'r cam her yn caniatáu i bobl herio'r prisiad os ydynt yn teimlo bod y cyfrifiad a wnaed, fel yn seiliedig ar y ffeithiau a sefydlwyd yn y cam gwirio yn anghywir. Ar y pwynt hwn gall perchnogion eiddo a/neu fusnesau gyflwyno tystiolaeth lawn ar gyfer eu her, gan roi cyfle i'r VOA adolygu, a gobeithio datrys, y mater heb fod angen apêl. Ar ôl iddynt adolygu'r achos, mae'n ofynnol i'r VOA gyflwyno'r dystiolaeth lawn i gefnogi eu penderfyniad.

Os nad oes canlyniad boddhaol o hyd i berchennog yr eiddo/busnes ar ôl iddo ddeall yr holl dystiolaeth a'r sail ar gyfer penderfyniad y VOA, gallant apelio i'r Tribiwnlys Prisio.

Ym mis Awst, cyhoeddwyd ystadegau ar berfformiad y VOA yn y flwyddyn 2023-24 ac er eu bod yn dal i ddelio ag ôl-groniad etifeddiaeth gan Covid, a'u bod yn weddol effeithlon wrth ddelio â gwiriadau syml ar raddfeydd, mae'n ddarlun gwahanol ar gyfer heriau.

Yn y chwarter diwethaf (Ebrill — Mehefin 2024) cofrestrwyd 5,000 o heriau, tra mai dim ond 880 o heriau a gafodd eu datrys. Ar y cyfan, yn y flwyddyn ddiwethaf cofrestrwyd 12,620 o heriau, o'r rhain, cafodd 1,870 eu datrys a marciwyd 1,560 fel rhai anghyflawn/yn aros am wybodaeth bellach, ac mae hyn yn gadael 9,190 o achosion yn dal heb eu datrys, neu i roi ffordd arall - mae 73% o'r heriau yn parhau heb eu datrys.

I'r gwrthwyneb, wrth edrych ar yr ystadegau ar gyfer yr achosion 'gwirio' syml, datrys 69,930 allan o 81,370 yn y flwyddyn ddiwethaf - cyfradd datrys o 86%.

Ydych chi wedi profi materion? Mae gan y CLA ddiddordeb mewn clywed eich barn ac mae yma i helpu. Ffoniwch Rosie ar 01264 358195 neu e-bostiwch rosie.saltcrockford@cla.org.uk