AHNE i gael eu hailfrandio fel Tirweddau Cenedlaethol

Yn 2019, cyhoeddwyd adolygiad helaeth o Ardaloedd o Harddwch Naturiol Eithriadol (AHNE) a Pharciau Cenedlaethol yn Lloegr gan Julian Glover. Roedd yr adolygiad yn cynnwys yr argymhelliad bod AHNE yn cael eu hailfrandio fel Tirweddau Cenedlaethol er mwyn eu cryfhau gyda 'dibenion, pwerau ac adnoddau' newydd.

Yn 2022, ymatebodd y llywodraeth i Adolygiad Tirweddau Glover a chytunodd y dylai arwyddocâd cenedlaethol AHNE gael ei 'adlewyrchu yn eu henw'. O'r herwydd, gwnaed gwaith gyda'r Gymdeithas Genedlaethol ar gyfer AHNE a fydd, wrth symud ymlaen, yn cael ei hadnabod fel 'Tirweddau Cenedlaethol'. Lansiwyd yr ailfrandio ar 22 Tachwedd 2023.

Bydd ailfrandio'r AHNE yn Lloegr fel Tirweddau Cenedlaethol yn cryfhau eu pwrpas, gan eu dwyn yn unol â Pharciau Cenedlaethol. Dylai'r shifft hefyd alluogi ffynonellau cyllid ychwanegol a chynnydd ym mhroffil AHNE yn genedlaethol.

Ni fydd AHNE yn dod yn gyrff cynllunio fel y mae Parciau Cenedlaethol, ond mae'n debygol y gallem weld cyflwyno pwerau ychwanegol. Bydd hyn yn galluogi'r AHNE i ddarparu sylwadau sy'n cario pwysau pellach wrth asesu ceisiadau cynllunio na'r rhai sy'n bodoli eisoes. Yn y pen draw, gallai arwain at anhawster pellach i'r rhai sy'n dymuno ymgymryd â datblygu o fewn yr ardaloedd dynodedig hyn, gan ddod â chyfyngiadau yn unol â'r rhai a brofir eisoes gan aelodau sy'n byw o fewn y Parciau Cenedlaethol. Wrth symud ymlaen, bydd dynodi AHNE yn dal i gael ei gydnabod mewn deddfwriaeth gynllunio fel tir Erthygl 2 (3).

Nododd arolwg cynllunio a gynhaliwyd yn gynharach eleni fod gan 58.4% o aelodau CLA sy'n byw o fewn Parciau Cenedlaethol ac AHNE adeiladau y maent yn dymuno eu trosi ond nad ydynt yn gallu gwneud hynny oherwydd rheolau a chyfyngiadau cynllunio cyfredol. Mae'r risg o ailfrandio AHNE a phwyslais ychwanegol ar eu diben yn amlygu ymhellach yr angen i'r llywodraeth ddiwygio'r drefn datblygu a ganiateir bresennol er mwyn galluogi trosi adeiladau amaethyddol addas yn gartrefi.

Rhaid peidio â mygu newid yn yr ardaloedd dynodedig hyn. Mae'n bwysig bod arallgyfeirio yn cael ei ganiatáu i chwistrellu adnoddau ariannol ychwanegol sy'n gwarchod ac yn gwella tirweddau yn unol â'u diben.

Mae'r CLA wedi bod yn lobïo dros gyflwyno'r hawliau datblygu Rhan 3, Dosbarth Q a ganiateir o fewn tir Erthygl 2 (3), yn fwyaf diweddar o fewn ein hymateb i ymgynghoriad yr Adran Lefeldio, Tai a Chymunedau ar hawliau datblygu a ganiateir. Daeth yr ymgynghoriad hwn i ben ar 25 Medi 2023 ac mae ein hymateb i'w weld yma. Rydym yn dal i aros am ymateb gan y llywodraeth ynglŷn â hyn ar hyn o bryd.