Mae CLA yn croesawu cyhoeddi cynigion Cynllun Ffermio Cynaliadwy
Mae canolbwyntio ar gynhyrchu bwyd yn gynaliadwy, gwella bioamrywiaeth, a chryfhau'r economi wledig yn rhan o gynigion newydd a gyhoeddwyd heddiw gan Lywodraeth Cymru.
Heddiw mae Llywodraeth Cymru wedi cyhoeddi ei chynigion ar gyfer y Cynllun Ffermio Cynaliadwy. Mae CLA Cymru yn croesawu'r uchelgais a ddangosir o fewn y ddogfen i gefnogi cynhyrchu bwyd cynaliadwy a phroffidiol tra'n mynd i'r afael â'r argyfyngau hinsawdd a bioamrywiaeth. Ar ôl tri ymgynghoriad dros bum mlynedd, rydym yn falch o weld manylion sylweddol ar yr hyn y bydd y cynllun yn talu amdano, y broses ar gyfer sut y gall ffermwyr a thirfeddianwyr wneud cais a sut y bydd y newid o dirwedd bresennol y Cynllun Taliad Sylfaenol a Glastir i'r Cynllun Ffermio Cynaliadwy yn gweithio. Rydym yn pryderu fodd bynnag nad oes cyfraddau talu penodol ar gyfer y cynllun gyda Llywodraeth Cymru yn nodi diffyg setliad cyllid gyda Llywodraeth y DU y tu hwnt i 2024 fel y rheswm. Mae hyn yn siomedig a byddwn yn parhau i lobïo i sicrhau bod cyllid defnydd tir yn y dyfodol yn cyfateb i'r ymrwymiadau a nodir o fewn y cynigion.
Mae'r cynigion yn nodi sut mae'n rhaid i gyfranogwyr gynnal adolygiad cynaliadwyedd fferm wrth fynd i'r cynllun — a fydd yn ddigidol lle bo hynny'n ymarferol er mwyn lleihau cost a sianelu adnoddau i gyflawni'r cynllun. Mae'r cynllun hefyd yn nodi bod rhaid i 10% o'r fferm gynnwys gorchudd coetir a 10% arall tuag at gynnal a chadw neu greu cynefinoedd lled-naturiol. Rydym yn ystyried effaith hyn ar yr aelodau hynny sy'n teimlo bod angen cymaint o dir mewn cynhyrchiad â phosibl arnynt, fodd bynnag, gall cynigion eraill o fewn y cynllun gyfrannu at wella effeithlonrwydd mewnbwn a all liniaru tir a ddefnyddir ar gyfer manteision amgylcheddol.
Wrth sôn am gyhoeddi'r cynigion, dywedodd Nigel Hollett, Cyfarwyddwr CLA Cymru:
Mae CLA Cymru a'n haelodau wedi gweithio'n galed dros sawl blwyddyn i lunio'r polisi fel ei fod yn gweithio orau i economi wledig Cymru, ac rydym yn falch o weld bod llawer o'n hegwyddorion wedi'u cynnwys o fewn cynigion Llywodraeth Cymru.
“Mae ffocws ar gynaliadwyedd economaidd ffermydd sy'n hollbwysig wrth fynd i'r afael â'r materion amgylcheddol y mae Cymru yn eu hwynebu, maent yn cydnabod yr angen am gyfraddau talu sy'n mynd y tu hwnt i'r incwm a gollwyd a'r gost a ddaw iddynt, ac maent yn cydnabod bod angen cymell cynnal a chadw a chreu buddion amgylcheddol. Mae hefyd yn dda gweld yr ymrwymiad i gontractau pum mlynedd a fydd yn darparu sefydlogrwydd hirdymor i'r diwydiant.”
Mae CLA Cymru yn paratoi ymateb cadarn i'r cynllun sy'n dechrau o ddifrif nawr, ac mewn cydweithrediad â'n holl aelodau. Rydym hefyd yn edrych ymlaen at gael y rhain wyneb yn wyneb â rhanddeiliaid eraill a Llywodraeth Cymru yn Sioe Amaethyddol Frenhinol Cymru ymhen pythefnos.
Mae Llywydd CLA, Mark Tufnell, hefyd wedi dadansoddi'r cynigion presennol ac wedi nodi: “Mae'n galonogol gweld bod Llywodraeth Cymru wedi amlinellu cynigion ar gyfer y Cynllun Ffermio Cynaliadwy a fydd yn disodli'r Cynlluniau Taliad Sylfaenol a Glastir o 2025. Rydym yn aros am fanylion y cyfraddau talu arfaethedig, gan y bydd hyn yn ystyriaeth hanfodol i bob tirfeddiannwr a ffermwr wrth iddynt ddatblygu eu cynlluniau busnes yn y dyfodol.”
Mae sefydlogrwydd i ffermwyr ar yr adeg hon o bwysau chwyddiant a chwestiynau ynghylch diogelwch bwyd byd-eang yn hanfodol ac mae cymryd camau i gryfhau dyfodol ein cadwyn gyflenwi fferm-i-fforc ddomestig ym mhob cwr o'r DU yn hollbwysig
Crynhodd Mark drwy ddweud: “Mae sefydlogrwydd i ffermwyr ar yr adeg hon o bwysau chwyddiant a chwestiynau ynghylch diogelwch bwyd byd-eang yn hanfodol ac mae cymryd camau i gryfhau dyfodol ein cadwyn gyflenwi fferm-i-fforc ddomestig ym mhob cwr o'r DU Er ein bod yn croesawu'r cynllun, bydd angen edrych ar rai agweddau ar y cynigion yn fanylach. Er enghraifft, gallai'r awgrym bod yn rhaid i ymgeiswyr ddangos isafswm gorchudd coed o 10% o'u daliad fod yn broblem i nifer o ffermwyr ac mae angen ystyried ymhellach. Byddwn yn trafod hyn, yn ogystal â meysydd eraill megis cynigion mynediad wrth i'r broses hon ddatblygu ymhellach.”