Esboniwyd Cynllun Ffermio Cynaliadwy Cymru

Yn olaf, ar ôl pum mlynedd a thri ymgynghoriad, gallwn weld rhywfaint o fanylion sut olwg yw'r polisi ffermio yn y dyfodol yng Nghymru.

Mae nifer o droadau wedi bod yn y ffordd ond mae'r hyn a gyhoeddwyd yn ymddangos yn gadarnhaol iawn o ran cyflawni yn erbyn y materion allweddol y mae angen i Gymru ac yn wir y DU fynd i'r afael â nhw wrth symud ymlaen. Mae ffocws clir ar gefnogi bwyd a gynhyrchir yn gynaliadwy a rôl ffermwyr a thirfeddianwyr wrth fynd i'r afael â'r argyfyngau hinsawdd a bioamrywiaeth, rhywbeth y mae'r CLA wedi eirioli drosto ers tro.

Mae'r cyhoeddiad hefyd yn rhoi eglurder mawr ei angen ynghylch manylion strwythur y cynllun, yr hyn y bydd yn talu amdano, y broses ymgeisio a'r newid o'r Cynllun Taliad Sylfaenol a chynlluniau amaeth-amgylcheddol.

Yn gryno, mae'r cynllun yn cynnwys adolygiad cynaliadwyedd fferm a fydd yn cynnwys, manylion y fferm (yn debyg i'r ffurflen gais sengl ar gyfer BPS), asesiad carbon ac arolwg cynefinoedd gwaelodlin. Bydd yr adolygiad hwn yn rhoi mynediad i'r cynllun ac yn nodi'r camau y bydd Llywodraeth Cymru yn talu amdanynt. Bydd y camau gweithredu yn gymysgedd o gamau gweithredu cyffredinol y mae'n rhaid i bob ymgeisydd eu gwneud. Mae'r rhai mwyaf amlwg yn cynnwys:

• Cofnod o ddangosyddion perfformiad allweddol;
• 10% o dir ar gyfer coetir/coedwigaeth a 10% ar gyfer creu/cynnal a chadw cynefinoedd;
• Ymgymryd â chynllun iechyd a lles anifeiliaid;
• Ymgymryd â chynllun bioddiogelwch;
• Rheoli meysydd o arwyddocâd diwyllianol/treftadaeth
• Cynnal dadansoddiad pridd pum mlynedd.

Drwy gynnal adolygiad a'r camau gweithredu cyffredinol, bydd ymgeiswyr yn derbyn taliad sylfaenol drwy gontract pum mlynedd. Mae yna hefyd ystod o gamau gweithredu dewisol a chydweithredol y gall ffermwyr ddewis a dewis ohonynt sy'n addas i'w busnes.

Mae CLA Cymru yn falch iawn o weld Llywodraeth Cymru yn cymryd golwg gyfannol ar ffermio a defnydd tir gyda chynllun sy'n mynd i'r afael â'r gwahanol agweddau ar gynaliadwyedd ffermydd. Rydym hefyd yn hapus o weld yr ymrwymiad i gontractau hir a fydd yn darparu rhywfaint o sefydlogrwydd unwaith y caiff y cynllun ei weithredu'n llawn.

Un agwedd allweddol ar y cynllun a allai achosi i glychau larwm ganu yw'r gofyniad i 20% o dir ymgeisydd gael ei roi drosodd ar gyfer coetir/coedwigaeth a chynefin ar gyfer bioamrywiaeth. Rydym yn ystyried effaith hyn ar yr aelodau hynny sy'n teimlo bod angen cymaint o dir mewn cynhyrchiad â phosibl arnynt; fodd bynnag, gall cynigion eraill o fewn y cynllun gyfrannu at wella effeithlonrwydd mewnbwn, a all liniaru tir a ddefnyddir ar gyfer manteision amgylcheddol.

Er bod y cyhoeddiad yn gam arall tuag at y dyfodol o ran polisi ffermio yng Nghymru, mae'n fwy dechrau'r canol, gyda digon o gyfleoedd i'w lunio ymhellach wrth fynd ymlaen. Mae trafodaethau cychwynnol gyda'r undebau ffermio wedi bod yn gadarnhaol, ac mae'r sioe Frenhinol Cymru sydd ar ddod ymhen pythefnos yn gyfle gwych i ymgysylltu ymhellach â'r rhanddeiliaid allweddol.

Yn y cyfamser, cysylltwch â mi neu swyddfa CLA Cymru os ydych am drafod hyn ymhellach.