Ffermio ar gyfer y dyfodol

Mae toriadau yn y Cynllun Taliad Sylfaenol (BPS) yn Lloegr yn dechrau yn 2021 ac, er bod y toriadau yn y flwyddyn gyntaf yn gymharol fach i'r rhan fwyaf, bydd y toriadau yn cynyddu 15% y flwyddyn ar gyfer yr holl dderbynwyr BPS, gyda lleiafswm toriad o 50% mewn taliadau erbyn 2024. Bydd taliadau BPS yn dod i ben yn llwyr ar ôl 2027. Mae angen i fusnesau ffermio ddechrau gwneud cynlluniau nawr ar gyfer sut maen nhw'n mynd i reoli'r newid hwn. Nid oes glasbrint ar gyfer rheoli newid ond mae deall perfformiad busnes cyfredol ac effaith toriadau yn y BPS yn fan cychwyn da. Bydd cyfleoedd yn y dyfodol yn y farchnad a thrwy gynlluniau nwyddau cyhoeddus newydd (Rheoli Tir Amgylcheddol), ond mae lansio'r rhain yn llawn o hyd ryw ffordd i ffwrdd.

Yn dilyn cam cychwynnol llwyddiannus, mae Defra wedi lansio cam interim Cronfa Cadernid Ffermio yn y Dyfodol (FFRF) yn ddiweddar. O dan gyfnod interim FFRF, mae Defra wedi dyfarnu ychydig dros £10 miliwn i 19 o sefydliadau, fel AHDB, Cronfa Cefn Gwlad Y Tywysog, asiantau tir rhanbarthol ac ymgynghorwyr busnes fferm. Bydd y sefydliadau hyn yn darparu cymorth a chyngor am ddim i ffermwyr a rheolwyr tir. Y nod yw meithrin dealltwriaeth o effaith llai o daliadau BPS ar fusnesau, cynghori sut mae angen i gynlluniau busnes addasu a dangos sut i fonitro perfformiad busnes wrth symud ymlaen.

• Mae holl dderbynwyr cyfredol y BPS yn gymwys i wneud cais am gymorth.
• Mae Defra wedi rhannu rhestr o'r 19 darparwr sy'n gysylltiedig ar gov.uk, gyda manylion sectorau a rhanbarthau wedi'u cwmpasu, ynghyd â manylion cyswllt.
• Mae'r darparwyr yn cynnig ystod o wasanaethau, gan gynnwys trafodaeth grŵp, gweminarau ar-lein a gweithdai sgiliau. Mae llawer hefyd yn cynnig dadansoddiad busnes fferm pwrpasol gydag argymhellion ar gyfer gwelliannau.
• Bydd y cam interim ar gael o 18 Awst 2021 a bydd yn rhedeg tan 1 Mawrth 2022. Dylai'r rhai sydd â diddordeb gysylltu â'r darparwr cyn gynted â phosibl. Mae llawer o'r sefydliadau wedi adrodd diddordeb sylweddol ers cyhoeddi eu manylion ar 13 Gorffennaf.
• Bydd trydydd cam olaf FFRF yn lansio ym mis Mai/Mehefin 2022.

Mae hon yn rhaglen bwysig gan Defra ac yn rhywbeth y mae'r CLA wedi bod yn dadlau drosto. Mae mynediad at gyngor a gwybodaeth broffesiynol yn allweddol i fod yn barod ar gyfer y newidiadau a dod o hyd i'r ffordd iawn o addasu. Mae'r darparwyr yn cynnig ystod eang o wasanaethau, gyda'r cynnig o adroddiadau busnes fferm wedi'u teilwra yn adnodd arbennig o ddefnyddiol. Bydd yr adroddiadau'n cynnwys meincnodi ffermydd, dadansoddiad o berfformiad ariannol busnes a chynllun gweithredu busnes. Fel rhan o'u cynnig, bydd rhai darparwyr yn nodi ffrydiau incwm yn y dyfodol, yn darparu arfarniad o gyfleoedd amgylcheddol ac yn cynnal archwiliadau amgylcheddol a charbon.

O ystyried yr ansicrwydd ynghylch dyfodol ffermio, dylai'r gwasanaethau hyn helpu ffermwyr a thirfeddianwyr i lywio camau cynnar y cyfnod pontio amaethyddol a nodi'r angen am newidiadau busnes mwy sylfaenol.