Yn galw am eglurder ar gyflwyno'r sylw band eang

Mae Cymdeithas Tir a Busnes y Wlad (CLA) wedi ysgrifennu at y Gweinidog Seilwaith Digidol, Matt Warman, yn galw am eglurder ynghylch a fydd cymunedau gwledig yn derbyn band eang galluog gigabit erbyn 2025.

Roedd buddsoddiad o £5bn i fand eang gwledig erbyn 2025 wedi cael ei addo gan y Prif Weinidog yn ystod ei ymgyrch etholiadol 2019.

Ond yn dilyn Adolygiad Gwariant y Canghellor yr wythnos diwethaf, cyhoeddwyd bod y buddsoddiad a gynlluniwyd wedi gostwng i £1.2bn yn unig a fyddai ar gael dros y pedair blynedd nesaf, gan gyrraedd 85% yn unig o gartrefi a busnesau.

Mae'r tro pedol hwn wedi ennyn pryder. Felly, mae'r CLA wedi gofyn i Mr Warman a fydd yn rhaid i gymunedau a busnesau gwledig aros tan ar ôl 2025am gysylltiad galluog gigabit neu os bydd y £3.8bn sy'n weddill yn cael ei gynnwys yn y cylch gwario nesaf (2022/25). Byddai hyn yn caniatáu i ardaloedd anfasnachol elwa o'r dull tu allan i mewn a gwneud cynnydd wrth bontio'r bwlch cynhyrchiant sy'n bodoli rhwng ardaloedd gwledig a threfol.

Mae gan tua hanner miliwn o gartrefi mewn ardaloedd gwledig fand eang gwael eisoes a gallai oedi wrth gyflwyno'r sylw fel hyn arwain at ganlyniadau trawiadol i'r rhai sy'n byw ac yn gweithio yng nghefn gwlad.

Dywedodd Mark Bridgeman, Llywydd y CLA sy'n cynrychioli 30,000 o fusnesau gwledig ledled Cymru a Lloegr:

“Nid oes dim yn dal yr economi wledig yn ôl yn debyg i fynediad digidol gwael.

“Mae'r economi wledig eisoes yn 16% yn llai cynhyrchiol na'r cyfartaledd cenedlaethol. Pe baech yn cau'r bwlch hwnnw byddai'r economi yn tyfu hyd at £43bn yn Lloegr yn unig. 

“Mae'r Llywodraeth wedi ymrwymo dro ar ôl tro i wella mynediad digidol i'r rhai sy'n byw yng nghefn gwlad ac mae angen iddynt gyflawni eu haddewid.

“Bydd lefelu drwy gysylltedd yn rhoi'r cyfle sydd ei angen arnynt i bobl yng nghefn gwlad gyflawni eu potensial — ac mae hyn yn cynnwys rhandaliad cysylltedd digidol o'r radd flaenaf.”

Mae cefn gwlad wedi'i chysylltu'n llawn yw un o'r pum gofyn allweddol yn Ymgyrch Pwerdy Gwledig y CLA, a lansiwyd i ryddhau potensial yr economi wledig.

Darllenwch y llythyr a anfonwyd at Mr Warman yma